Obrót gruntami rolnymi – ograniczenia i planowane zmiany

Po wejściu w życie przepisów w ubiegłym roku, Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa częściej wykonuje prawo pierwokupu nieruchomości rolnych. Ministerstwo Rozwoju i Technologii planuje zmiany dotyczące gruntów rolnych położonych w granicach miast.

5 października 2024 r., minął rok od wejścia w życie ustawy z 13 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz niektórych innych ustaw (dalej: Nowelizacja), która zmodyfikowała m.in. przepisy ustawy z 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (dalej: u.k.u.r.). Po roku obowiązywania, można ocenić nowe regulacje u.k.u.r. i przedstawić perspektywy zmian obrotu ziemią rolną w Polsce.

Ograniczenia w obrocie ziemią rolną

W u.k.u.r. uregulowano obrót nieruchomościami rolnymi na rynku prywatnym, w tym określono różnego rodzaju ograniczenia w transakcjach na nieruchomościach rolnych. Takimi ograniczeniami są m.in. prawo pierwokupu i prawo nabycia.

Prawo pierwokupu może w określonych przypadkach mieć zastosowanie podczas sprzedaży własności lub użytkowania wieczystego nieruchomości rolnej. W takiej sytuacji strony powinny zawrzeć najpierw warunkową umowę sprzedaży, o treści której notariusz niezwłocznie zawiadamia uprawnionego z prawa pierwokupu. Jeżeli podmiot uprawniony nie wykona prawa pierwokupu, strony zawierają wówczas umowę przenoszącą własność lub użytkowanie wieczyste nieruchomości.

Prawo nabycia może natomiast mieć zastosowanie, gdy nieruchomość rolna nabywana jest w wyniku zawarcia umowy innej niż umowa sprzedaży, jednostronnej czynności prawnej, orzeczenia sądu, organu administracji publicznej...